تفاوت بین زن و مرد

تامس راجر

تفاوت بین زن و مرد

ترجمه‌ ی ونداد زمانی

همه جا گفته می ‌شود که مغز زن ‌ها طراحی خاص خودش را دارد و برای همین است که آنها تمایل کمتری به ادامه تحصیل در رشته ‌ی ریاضی نشان می‌ دهند. زن ‌ها در بچگی به بازی با عروسک ‌ها و «خاله ‌بازی» علاقه نشان می‌ دهند و به این دلیل است که در کار خانه ‌داری ذاتاً خوب هستند. شایع است که زنان احساسات دیگران را بهتر تشخیص می‌ دهند و ... این همه، بخش کوچکی از تلقین‌ ها و تعبیراتی است که تازگی ‌ها توسط دانشمندان عصب ‌شناس غلط و بی ‌‌اساس تشخیص داده‌ شده ‌است.

خانم دکتر کوردلیا فاین، نویسنده‌ ی کتاب «توهم جنسیت» پی برده است که عقیده ی فراگیری که ادعا می‌ کند مغز زنان با مردان فرق دارد هم غیر علمی است و هم به شکل خطرناکی گمراه‌ کننده. او خاطر نشان می ‌کند که گرایش دختران به عروسک ‌‌بازی و علاقه به رنگ صورتی بیشتر از آن که به مغز ربط داشته باشد برخواسته از تاثیرات زندگی اجتماعی و فرهنگی است. به مناسبت انتشار کتاب «توهم جنسیت»، مجله‌ ی «سالن» مصاحبه ‌ای را با نویسنده‌ ی استرالیایی کتاب ترتیب داده ‌است:

دکتر کوردلیا فاین، نویسنده ‌ی کتاب «توهم جنسیت»

انگیزه ‌ی اصلی ‌ات برای نوشتن کتاب «توهمِ جنسیت» چه بود؟

همه‌ ی ماجرا از آنجا شروع شد که کتابی می ‌خواندم که مخاطبش والدین بودند و با جدیت تمام مطرح کرده بود که به دلیل تفاوت جسمی فاحش بین دختران و پسران، بهتر است که آنها در کلاس‌ های جدا از هم درس بخوانند. وقتی از طریق پاورقی کتاب به سراغ تحقیقات و گزارش ‌هایی رفتم که بر اساس آن ادعاهای مبنی بر تفاوت دختران و پسران را عنوان کرده بود، با حیرت تمام متوجه شدم که سوء تعبیر وحشتناکی از تحقیقات «عصب‌ شناسی علمی» ارائه شده بود.

با کمی دقت متوجه رواج این روند غیرعلمی در سایر کتاب ‌های پرطرفدار که بویژه به تفاوت جنسیتی زنان و مردان می ‌پردازند شدم. از وسعت و فراگیری برداشت‌ های غلط کاملاً بهت‌ زده شدم و به دلیل فقدان دلایل علمی که در نگرش طرفداران تفاوت بین دو جنس وجود دارد، انگیزه ‌بخش نوشتن این کتاب تحقیقی شد.

چرا بشر تلاش ‌دارد تا به هر وسیله‌ ی ممکن بر این ادعا تاکید کند که مغز زنان با مردان تفاوت دارد؟

ما به جهان پیرامون خود می ‌نگریم و می‌ خواهیم نابرابری آشکار در وضعیت زندگی زنان و مردان را توضیح دهیم، بنابراین راحت‌ تر است که این فاصله و اختلاف فاحش را به طبیعت این دو جنس نسبت دهیم تا این که جامعه‌ ی بشری را مسئول اختلاف و نابرابری بین زنان و مردان بدانیم.

از زمانی که دانش علمی درباره ‌ی مغز بشر شکل گرفته است، قضاوت گمراه‌کننده ‌ای نیز با آن وجود داشته است که سعی کرده نابرابری آشکار بین دو جنس را توجیه کند. فرضیه های علمی‌ ای ایجاد شدند که توجه خود را معطوف تفاوت فیزیکی مغز زنان کردند. عده‌ ای اصرار داشتند که مغز زنان کوچک ‌تر است و عده‌ ای نیز حدس می‌ زدند که جمجمه ‌ی زنان شکل مسئله‌ داری دارد.

ناگفته نماند که از دوران اولیه‌ی شکل‌ گیری«مغز و عصب‌ شناسی» که عملاً خودِ مغز را روی ترازو می‌ گذاشتند و از طریق وزن کردن آنها به سلامت و پیچیدگی آنها می‌ رسیدند تا تکنولوژی بسیار پیشرفته امروزی، هنوز در اولین پیچ و خم ‌های تبیین و تشخیص کارکردهای ذهن بشر هستیم.

پس این ادعا که زنان برای تشخیص احساسات و خواندن ذهن دیگران گیرنده ‌های قوی دارند از کجا آمده ست؟

بی ‌تردید این لقبی که به زنان داده ‌اند برداشتی عوامانه است که به دلایل مختلف در جوامع بشری ایجاد شده است ولی اگر به تحقیقات و آزمایش ‌های علمی معاصر که در این زمینه صورت گرفته بنگرید پی می ‌برید که مردان و زنان به یک اندازه می‌ توانند درباره‌ ی دیگران حدس بزنند و احساس آنها را دریابند. در همان آزمایش ‌ها پی بردند که اگر زنان و مردان را متوجه این امر سازند که جنسیت مصاحبه‌ شونده باید در تست مشخص شود هر دو گروه نشان داده ‌اند که از خود و توانایی‌ های خود تعریف و تمجید بیشتری کرده اند.

باید این موضوع مهم را هم مد نظر داشته باشیم که زنان از توانایی بیشتری برای خواندن ذهن دیگران برخوردارند چون در طول زندگی به آنها یادآوری شده است که در این زمینه باید بهتر از مردان باشند و به همان نسبت به مردان نیز از کودکی تلقین کرده ‌اند که نباید و نمی ‌توانند به خوبی زنان، فکر دیگران را بخوانند.

بعضی از مردم با استفاده از «علم عصب ‌شناسی» به این نتیجه می ‌رسند که نحوه‌ ی یادگیری دختران و پسران متفاوت از همدیگر است و خواهان ترویج مدارس مجزای دخترانه و پسرانه هستند. نظر شما در این زمینه چیست؟

من مشکل خاصی با مدارسی که فقط دخترانه یا پسرانه هستند ندارم ولی نگرانی ‌ام در این است که تکیه‌ ی نادرستی بر نتایج علم عصب ‌شناسی صورت بگیرد. ما نباید به خودمان اجازه دهیم بر اساس این که مثلاً قسمت جلو و راست مغز در حین تست آزمایشگاهی و در برابر آزمون ‌های سنجشی چه عکس‌ العملی نشان می‌دهد به نتیجه‌گیری‌ های شخصی برسیم و مثلاً ادعا کنیم که دختران و پسران شیوه‌ی یادگیری متفاوتی دارند.

کتاب «توهم جنسیت»

نگرانی ‌ای که سعی کردم در کتاب «توهم جنسیت» با استفاده از آخرین دستاوردهای علمی در معرض دید خوانندگان بگذارم. من تلاش کردم نشان دهم که نویسندگان کتاب ‌هایی که در بازار سر و صدای زیاد می ‌کنند و یا برایشان سر و صدای تبلیغاتی راه می‌اندازند نمی ‌توانند از طریق تعبیر گمراه‌ کننده از نظرسنجی ‌ها و تحقیقات، به این نتیجه برسند که بچه ‌ها و توانایی ‌های آنها را به موضوع تحصیلی خاصی محدود کنند.

پدر و مادرها‌ی دوره‌‌ ی معاصر که فرزندان ‌شان را در دنیایی تقریباً برابر بزرگ می‌ کنند اغلب با بهت و ناباوری به دختران خود که میل دارند با عروسک «باربی» بازی کنند و به پسران‌ شان که به اسباب ‌بازی ‌های جنگی علاقه نشان می ‌دهند چشم می‌ دوزند. اگر این پدیده ذاتی نیست پس چرا در ابعاد وسیع وجود دارد؟

من وقت زیادی را با والدین بچه ‌ها سپری می ‌کنم و شاهد این مسئله‌ ی ناگوار هستم که والدین با تمام همت و انگیزه‌ ی خیرخواهانه و تلاشی که به خرج می‌ دهند تا فضای تربیتی سالم و بدون تأکید بر جنسیت را برای آنها ایجاد کنند نمی ‌توانند دختران و پسران خود را از صف‌ بندی جنسیتی جامعه جدا کنند.

حقیقت این است که بچه ‌ها قدم به دنیایی می ‌گذارند که جنسیت، آشکارترین تقسیم ‌بندی اجتماعی است، تقسیم‌ بندی ‌ای که مدام بر جدایی و تفاوت کودکان از طریق لباس و سایر نشانه ‌ها انگشت می ‌گذارد. بچه ‌ها در دامان والدینی تربیت می ‌شوند که خودشان میزبان مجموعه‌ ی خودآگاه و ناخودآگاهی از توقعات جنسیتی هستند. تحقیقات پیاپی نشان داده است که نسل معاصر والدین نیز به این واقعیت سنتی گرایش دارند که توقع دخترانه و یا پسرانه بودن فرزندان ‌شان بیشتر از آن است که بچه ‌ها به طور طبیعی بروز می ‌دهند.

منبع: رادیو زمانه

Cordelia Fine, Delusions of Gender

Cordelia Fine is a research fellow at the University of Melbourne, Australia, she is also the author of A Mind of Its Own, about how the brain distorts and deceives. She has a Ph.D. in cognitive neuroscience from University College, London.

Thomas Rogers, "Delusions of Gender": The bad science of brain sexism